Źródłami powszechnie obowiązującego pr. RP są:
- Konstytucja,
- ustawy,
- ratyfikowane um. między.,
- rozporządzenia,
- akty pr. miejscowego (tylko na obszarze działania organów, które je ustanowiły).
UWAGA! Zgodnie z art. 234 Konstytucji rozporządzenia Prezydenta wydawane w czasie stanu wojennego mają charakter źródeł powszechnie obowiązującego pr.
Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów pr. miejscowego jest ich ogłoszenie.
Akty pr. miejscowego – akt powszechnie obowiązujący, ale o ograniczonym terytorialnie zasięgu Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty pr. miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów pr. miejscowego określa ustawa. Konstytucja nie wskazuje konkretnych organów upoważnionych – ogólnie określa organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji. Formą właściwą stanowienia pr. miejscowego jest uchwała (art. 184).
Rozporządzenia (akt ściśle związany z ustawą) wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.
Organy upoważnione do wydawania rozporządzeń:
- Prezydent,
- Rada Ministrów,
- Premier,
- ministrowie kierujący działem administracji rządowej,
- przewodniczący określonych komitetów powołanych w skład Rady Ministrów,
- Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.
Ratyfikacja umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:
- pokoju,
- sojuszy,
- układów politycznych lub wojskowych,
- wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,
- członkostwa RP w organizacji międzynarodowej,
- znacznego obciążenia finansowego państwa,
- spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.
O zamiarze przedłożenia Prezydentowi do ratyfikacji umów między. nie wymagającej zgody wyrażonej w ustawie, Premier zawiadamia Sejm.
RP może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach. Ustawa, wyrażająca zgodę na ratyfikację takiej umowy międzynarodowej jest uchwalana przez:
- Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów,
- oraz Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym (por. pyt. 7). Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez RP umowy konstytuującej organizację międzynarodową, pr. przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.
